Ik heb een uittreksel gemaakt van het boek Performance Racing Tactics by Bill Gladstone
1 Strategie,tactiek en analyse
1.1 Tactiek
Dit uittreksel behandelt wedstrijdtactieken. Tactiek in de brede zin is strategie, tactiek en regels. Strategie is het gehele plan. Strategie is gebaseerd op wind, windschiftingen en stroming. Strategie heeft dus niets te doen met andere boten. Tactiek is de techniek om tot de strategie te komen en af te rekenen met andere boten. Waar strategie met een plan tot stand komt is de tactiek meer spontaan.
1.2 Waarom zeilen we wedstrijden
natuurlijk komt er meer kijken bij wedstrijdzeilen als tactiek alleen. Wedstrijdzeilen vergt een grote mix van bekwaamheden. Zoals tactiek en het begrijpen van de wind en het weer. Verder heel belangrijk is natuurlijk de boothandeling en de gehele boottrim. Verder moeten we prioriteiten kunnen stellen en ons de gehele wedstrijd concentreren.
We kunnen niet alles in één keer leren en zullen dus in elke wedstrijd weer wat (moeten) bijleren.
Het wedstrijdzeilen gaat aan al deze uitdagingen ver voorbij, verder genieten we van op het water zijn en de uitdagingen van de wind. En dan natuurlijk nog de competitie.
1.3 De wedstrijd piramide
de ingrediënten van het wedstrijdzeilen kun je zien als schijven in een piramide. Je begint onderaan met boothandeling daarna de bootsnelheid en dan ga je de energie steken in de tactiek.
1.4 Wedstrijd analyse
analyseer dus na de wedstrijden wat er goed ging en wat er verbeterd kan worden. Noteer de stand van je zeil, stagen en neerhouder en probeer daar lering uit te trekken.
2 Voorbereiding wedstrijd
2.1 Inleiding
Veel wedstrijden zijn al gewonnen voordat deze beginnen.
Niet alle boten die naar de start varen zijn daar echt klaar voor, zorg dat de boot klaar is.
Zorg dat je het weer bekijkt en de andere omstandigheden.
Bekijk welke stargroep je bent en hoe laat de start(s) begin(t)nen.
Bekijk de baankaart
2.2 Maak je klaar voor de wedstrijd
Als eerste begin je met het nakijken of alles wat je nodig hebt in de boot is en wat je niet nodig hebt aan wal blijft. Kijk naar de windverwachtingen en tijd van eventuele draaiingen. Bekijk via Google het vaarwater en projecteer daar de wind verwachting op. Analyseer dan wat de voorkeurskant is.
Wedstrijdchecklist
1 verzamelweer en wind informatie
2 test de zeiltrim voor aan de wind
3 vaar het eerste rak naar de bovenboei
4 bepaal de te volgen strategie
5 kijk hoe de startlijn ligt en bepaal de voorkeurs startpositie
6 kijk waar de bovenboei ligt t.o.v. de start lijn
7 bekijk hoe eventueel vorige startgroepen
2.3 In het startgebied
Zorg dat je een uur van te voren in het startgebied bent.
In dat uur bepaal je de strategie en trim je de boot voor aan de wind
3. Start strategie
3.1 Inleiding
De start is één van de meest veeleisende momenten van de wedstrijd.
Vele facetten als timing, inschatting, windkennis, strategie en boothandeling zijn tijdens de start noodzakelijk en vooral het zeer goed kunnen sturen op kleine stukjes. Gezien het grote aantal verschillende facetten is prioriteiten stellen dus zeer belangrijk. Om een zeer goede start te maken moeten we dus orde in deze chaos weten te brengen.
Een goede start is niet per se nodig om een wedstrijd te winnen maar het geeft wel zeer veel voordelen zoals de mogelijk tot het uitvoeren van de vooraf gekozen strategie. Een slechte start echter dwingt je vaak tot het zeilen in vuile wind en de verkeerde kant van het veld.
In hoofdstuk 6 wordt een te late start behandeld.
Start strategie betekent:
1 wedstrijd strategie voor het eerste rak.
2 hoe ligt de lijn erin.
3 ervoor zorgen dat het bedachte ook werkt.
3.2 Eerste rak strategie
Bij de wedstrijdstrategie voor het eerste rak is het noodzakelijk te bepalen waar te starten op de lijn.
Start aan de kant wat de voorkeurskant in de wedstrijdbaan is. Dus wil je eerst naar de rechterkant van de baan start dan ook rechts. Bij een start aan de rechterkant kun je direct na de start overstag naar de vrije wind. Vrije wind op het moment van de start is bij een start op rechts minder belangrijk omdat je er direct heen kan.
Als links de voorkeur in de baan heeft moet je links starten. Bij de start op links is de vrije wind wel van groot belang daar je hier niet overstag kan gaan naar vrije wind.
Als er geen echte voorkeur is in de baan start dan in het midden. Er zijn meerdere voordelen bij een start op het midden van de lijn.
1 startlijn is in het midden minder druk.
2 je houdt de keuze voor links of rechts open.
3 en meestal start je in het midden makkelijker.
3.3 Ligging van de lijn
Met de hoek van de lijn wordt bedoeld de hoek die de lijn maakt met de wind. De lijn hoort 90° ten opzichte van de wind te liggen, dus wind 270° lijn 180°.
2 vragen bij de ligging van de lijn.
1 hoe kom ik er achter welke kant favoriet is.
2 hoeveel graden wijkt de lijn af van de wind.
Vraag1 welke kant is favoriet.
Er zijn verschillende manieren om te bepalen hoe de lijn erin ligt
1 Neem de kompasrichting van de wind en dan die van de lijn hier moet dan eigenlijk 90 tussen zitten. Als dit afwijkt weet
je wat de favoriete kant van de lijn is
2 Ga op de lijn recht is de wind liggen en kijk dan bij voorbeeld over de overloop naar opzij als een van de boeien van de
lijn dan niet in de lijn van de overloop te zien is weet je hoe de lijn ligt, deze methode is wel heel slecht voor je zeil
(klapperen).
3 Vaar met een goed getrimde schoot(goede zeilstand) in het verlengde van de lijn draai dan om en vaar nu in de andere
richting langs de lijn, als je nu de schoot moet vieren of aantrekken ligt de lijn scheef.
De boei van de startlijn die het dichtst bij de wind ligt is de favoriete kant van de lijn.
Vraag2 hoeveel scheelt het, wat is de afwijking.
Als twee boten starten en elk bij een van de boeien van de startlijn.
Bij een rechte lijn komen ze beide gelijk bij de bovenboei.
Als een boei vijf graden hoger ligt scheelt dat bij de bovenboei al 12,5%
Als een boei tien graden hoger ligt scheelt dat bij de bovenboei al 25%
Op bv een startlijn van 20 boten lang en 10° omhoog scheelt het dus al 5 bootlengtes.
De ligging van de boven boei heeft niets te maken met de favoriete kant van de startlijn.
De favoriete kant van de lijn heeft alleen te maken met de windrichting.
3.4 Zorg dat het werkt.
Waar start je? Bij de strategie voor het eerste aan de windse rak en de ligging van de lijn komen nog andere factoren zoals wind shifts, groepen boten en vrije wind die uitmaken of het gaat werken.
Een start aan de favoriete kant met vrije wind en vrij van andere boten is natuurlijk ideaal.
Kies een deel
Kies een deel van de lijn rechts midden of links, je kiest nu eenmaal niet een plaats op de lijn.
Midden start
Als er geen favoriete kant is kies dan voor het midden
Start aan een favoriete kant
Als je voor een kant gekozen hebt ga dan daar in de buurt varen en niet op de plek waar je wilt starten.
Het zal niet voor jou alleen de favoriete kant zijn, je krijgt betere starts door vrij te varen van andere boten. Ga net onder de andere boten varen.
Ga rechts
Als het doel is rechts is en daarna direct wegklappen dan kan je gaan voor een start zeer dicht bij het startschip, als dat lukt geweldig en zelfs als je op de tweede rij ligt prima. In de realiteit zullen alle boten naar recht klappen en dan moet je wachten op vrije wind. Beter kan je dan iets afzakken in de rij en op volle snelheid wegzeilen en dan op tijd klappen, zo loop je ook geen risico dat je over de lijn of nog erger boven het startschip geloefd word. Wat zijn de kansen dat een perfecte start lukt en wil je het risico lopen om in een groepje boten vast te zitten.
Ga links
Als links echt favoriet is maak je dan klaar voor een strijd. Alleen de boot die echt bij de pin start heeft een goede start de anderen hebben allen vuile wind. Dus ook hier geldt ga 2 bootlengtes boven het groepje bij de pin liggen en start daar.
Pak de wind shifts
Als de wind draaierig is kan je het beste in het midden starten en op de eerste shift van rechts naar rechts klappen. Als je op windshifts vaart is snelheid belangrijker dan hoogte en vermijd andere boten.
3.5 Naar de startlijn varen
De volgende stap na het bepalen waar te starten is hoe kom ik daar.
We moeten bepalen hoe we naar de lijn willen en deze keus is dan de basis van het startplan.
Er zijn meerdere manier voor het naar de startlijn varen en natuurlijk heeft elke manier voor en nadelen. Dus we moeten er één kiezen die het best past bij de omstandigheden zoals ligging van de lijn, waar ligt de boei, zijn er trekkende wallen of waar liggen de meeste vlagen.
De mogelijkheden
• Ruim weg voorbij startschip en dan weer terug naar startschip
• Met halve snelheid naar de startlijn varen
• Via een driehoek naar de startlijn varen
• Van der bilt start
• Porttack pin
• Porttack midden
• Porttack startschip
• Luffing start
• Elvstrom
• Dipstart
Ruim weg voorbij startschip en dan weer terug naar startschip
De meest gebruikte manier om de lijn te benaderen. Wegvaren bij het startschip in verlengde van de lijn en dan weer terug omhoog bij het schip te starten. Hierdoor zie je ook een minuut voor de start een hele groep boten bij het schip liggen om daar een plaatsje te veroveren en aan de wind over de lijn.
Voordelen
Het is een simpele manier van aanvaren van de lijn
Gevaar
Deze manier van benaderen van de lijn creëert grote groepen van boten.
En je wilt juist vrij starten. Hierbij is het risico van een aanvaring ook sterk aanwezig.
Er zijn betere methodes.
Het geheim
Het succes zit hem in het behouden van een vrije wind en ruimte om te accelereren.
Probeer dit te verdedigen door af te vallen en weer op te loeven, er zullen zeker boten zijn die je
perfecte plekje willen inpikken.
Met halve snelheid naar de startlijn varen
Dit is een populaire manier van starten. Vaar weg van een punt van de startlijn en ga overstag en keer dan net op tijd terug, voordat de groep voor je ligt en je vuile wind geeft. Als je eenmaal de goede plek hebt kan je de timing regelen met de snelheid. Het doel is om naar de startlijn te varen op halve snelheid en de juiste trim te hebben voor het aan de windse rak om dan op volle snelheid op het schot de startlijn over te varen.
Voordelen
Het is een redelijk simpele en betrouwbare manier om naar de startlijn te varen en als goed uitgevoerd zit je op de
beste positie. Deze methode kan op elke plek op de startlijn. Tevens kan je alle boten boven je omhoog drukken.
Gevaar
Overstag gaan kost snelheid en als je gijpt ga je verder weg van de lijn. Let er ook op dat je genoeg ruimte houdt om
te accelereren. De methode is ook niet geschikt in weinig wind en je moet over stuurboord door het veld naar beneden
Het geheim
Het is belangrijk dat je de halve snelheid zo lang mogelijk aanhoud zodat je kunt accelereren. In grote startgroepen is het
heel moeilijk om vrije wind te houden.
Via een driehoek naar de startlijn varen
De driehoek start
Via een driehoek naar de startlijn varen
Deze start omzeild het probleem van gijpen of overstag gaan in een groep boten.
Start de driehoek vanuit de positie waar je wilt staten vaar over de lijn val af vaar parallel aan de starlijn en gijp na het startschip weer naar achter de lijn. Als je dan weer op de koers naar je startpunt bent loef je op en start je. Elke driehoek moet dan even lang duren zodat je de start goed kan timen. Elke driehoek duurt dan ongeveer 60 tot 80 seconden. Vaar dit enkele malen zodat je precies weet hoelang een driehoek duurt.
Voordelen
De draai naar de startlijn gaat gepaard met een versnelling en er hoeft niet gegijpt of overstag gegaan te worden wat alleen maar afremt.
Deze start werkt bij ligt tot midden weer en hij werkt overal op de lijn.
Gevaar
Wees niet te laat want anders kan het voorkomen dat je in een groep terecht komt of bij indringers.
Het geheim
Als je vreest te laat te zijn kan je eerder naar beneden gijpen en vaan worden de 2 laatste rakken een mooie ronde versnellende lijn
Stuurboord benadering voor pin start
Vaar over stuurboord van de pin langs de lijn naar het veld.
als je dan het over bakboord varende veld benaderd ga je overstag en kan je het hele veld naar de startlijn drukken.
Voordelen
Als je over stuurboord aankomt kan je op het laatste moment reageren en het makkelijkst de afstand naar de lijn beoordelen.
Gevaar
Waar moet je beginnen en je kan boten over bakboord tegen komen, is er wel een gaatje om na de overstag in te varen, krijg
je dan wel genoeg tijd om te accelereren
Het geheim
Dit is een prima methode voor een pin start. Let goed op de tijd die je nodig hebt naar de lijn. Je zal wellicht onder een paar
te vroege boten moeten door varen maar zorg dat je goed getrimt bent om snel te accelereren
Stuurboord benadering van een middenstart
Als bij de pin start vaar van links naar rechts ongeveer 3 bootlengtes van de lijn. Als je het veld nadert ga overstag richting lijn en start.
Voordelen
Ook hier heb je genoeg tijd om op het goede moment overstag te gaan en in en gat bij de lijn te duiken en kan je gemakkelijk
het veld ontwijken.
Gevaar
Ook zoals bij de pin start is hier het gevaar van de boten over bakboord en de uitdaging om een goede overstag te maken en
dan ook kunnen accelereren.
Het geheim
Dit is een hele mooie manier voor een middenstart. Je moet goed kijken naar een plaats om in overstag te gaan. Als dat is
gevonden moet je ruimte hebben om na overstag wat af te vallen en te accelereren.Stuurboord start
Stuurboord start
Een stuurboord start heeft ook a=zo voordelen. Vaar over stuurboord langs de lijn en duik onde de spiegels van de bakboord boten heen en zeil zo naar het schip. Je hebt hier wel stalen zenuwen voor nodig.
Voordelen
Als het startschip gunstig is en de rechterkant van het water is ook gunstig is dit een goede start. Deze start zorgt ervoor dat
je direct voor het startschip naar de favoriete zijde van het water kan varen.
Gevaar
Slechte timing en zwakke zenuwen leiden hier tot een ramp. Als ook andere boten dit gaan doen kan het een zooitje worden.
Het geheim
Timing, anticiperen en een escape plan. Het is altijd beter om wat spiegels te duiken dan plots overstag te moeten en
vervolgens stil te vallen. Kijk goed vooruit zoek de gaten waar je door kan. Hou alvast een tweede gat in optie waar je door kan.
Loef start(meest gebruikt)
Zoek een plaats bij de startlijn en hou genoeg ruimte onde je vrij voor vrije wind en te kunnen accelereren. Het doel is een plekje te verzekeren aan de lijn.
Voordelen
Bij een groot veld en een korte lijn is dit de manier van staten.
Gevaren
Het gevaar is dat er niet genoeg ruimte is en dat boten boeven en onder je doorvaren voordat je zelf kan reageren
Het geheim
Creeer genoeg ruimte boven maar vooral onder je, deze ruimte is nodig voor de vrije wind om te accelereren.
Dip start
Benader de lijn van boven(de verkeerde kant) zoek een gaat en duik daar in.
Voordelen
Dit is een goede manier als de lijn van onderen moeilijk is te benaderen en bij weinig wind
Gevaar
Het is hier duidelijk dat je er makkelijk boven geloefd kan worden en je dus te vroeg bent
Het geheim
Het is een start voor licht weer. Als het startschip de satrtlijn zeer dicht bij de boeg heeft of het is een pin start kan dit zeer
goed werken
3.6 Conclusie
De start strategie is een spel tussen keuzes en het vereist een balans tussen de strategische doelen de ligging van de lijn en de grootte van het veld. Als we eenmaal een besluit hebben genomen waar we gaan starten moeten we ook een manier van starten kiezen overeenkomend met de overige condities. Het strategisch plan voor het eerste rak ligt aan de grondslag van de start.
