Deze tocht, georganiseerd door de Rond- en platbodemcompagnie, was vanwege coronamaatregelen al drie keer uitgesteld maar kon eindelijk doorgaan van 1 tot en met 3 oktober 2021. Het schip waarmee we de tocht gemaakt hebben was de keenaak Alida.

De Alida, de enige nog varende keenaak

De keenaak is een héél bijzonder schip. Aan de bouwwijze is te zien dat het een heel oud type schip is, dat vroeger uiteraard van hout gebouwd werd. Als oudere houten scheepstypen later in ijzer gebouwd werden zag je vaak dat de mogelijkheden bij het bouwen in ijzer zorgden voor kleinere of grotere veranderingen aan de schepen.

De Alida is de énige nog varende keenaak van de zeven die in ijzer gebouwd zijn, maar heeft alle kenmerken van haar houten voorgangers. Denk aan de multiknikspant, de lange overhangen voor, en achter het uiteraard zeer kenmerkende klaphekken roer. Klik hier voor wie meer wil weten over dit bijzondere schip.

Aan boord

Wij waren welkom aan boord van de Alida op vrijdagavond vanaf 19.30 uur. De verwelkoming was zoals gebruikelijk bij de Compagnie hartelijk en het ontbrak ‘s avonds aan niets. We maakten ook kennis met de sympathieke en zeer benaderbare schipper/eigenaar Remco die ons vertelde over de geschiedenis en het bijzondere van zijn schip. De immer vrolijke en goedlachse maat Tinus kwam eveneens kennismaken met deze bijzondere groep. Het bijzondere aan de groep was dat wij niet kwamen om mee te varen, maar om onder begeleiding zelf te varen. Aangezien we niet vroeg hoefden te varen werd het die avond gezellig en laat. Zaterdagmorgen om 10 uur gingen de trossen los voor het avontuur.

Varen op het wad

Wie vaart op de Wadden vaart op getij. Je vaart bij voorkeur met de stroom mee. Varen tegen de stroom in betekent ronkende motoren of zeer scherp zeilen. De weersverwachtingen waren zorgelijk, maar de werkelijkheid was een mooi lopend windje Bft 3 á 4 uit het zuidwesten en prachtige wolkenluchten die geen behoefte hadden om ons nat te maken. De temperatuur was frisjes, maar daar konden we ons op kleden.

Net buiten de haven hadden de schipper Remco en zijn maat Tinus een grote deskundige bemensing (vrouwen en mannen) tot hun beschikking om de zeilen te hijsen, naar de wind te stellen en om het roer (het beroemde klaphekken) te bedienen. Vervolgens ging het met bolle zeilen en in volle vaart langs de Pollendam richting Terschelling. Richting Terschelling betekent op de Wadden niet rechtdoor naar Terschelling, maar via de diverse geulen naar Terschelling slingeren. Schipper Remco had er voor gekozen om tijdens de heenreis via de Blauwe Slenk, ruim om het vogeleiland Griend heen, door de Vliestroom (krap langs de Richel) en door het nauwe Schuitengat, strak tussen de Jacobsruggen door naar Terschelling te zeilen.

Uiteraard betekende dit dat regelmatig de zeilen, we hadden behalve grootzeil en fok ook de bezaan en de kluiver bijstaan, gevierd of aangehaald moesten worden en dat we een paar maal moesten gijpen; een omvangrijke operatie die vele handen werk bezorgde. Kortom naast het genieten van het prachtige Waddenlandschap, waar de platen en banken gedurende de tocht steeds meer te voorschijn kwamen en beter te zien waren, was er voor de liefhebbers vaak genoeg werk te verzetten.

We waren een van de eersten die aankwamen in Terschelling en hadden daardoor een prachtige plaats aan de steiger. Na het afmeren gingen de meesten passagieren in en rondom West Terschelling. Omdat we vroeg in de middag aankwamen was het weer nog goed. Het was dan ook nog goed toeven op Terschelling. De weersverwachting was echter dat het in de avond en nacht het zou gaan stormen (tot Bft 10) en hard zou gaan regenen. Die voorspelling kwam uit.

Buiten nat en guur, binnen gezellig en droog

Tijdens de avondmaaltijd, die door het organiserende comité, met behulp van de aangewezen vrijwilligers weer prima verzorgd was en waarbij ook rekening gehouden was met dieet wensen en noodzaken, ging het buiten los. Binnen was het gezellig, warm en droog. Na het eten waren er mensen die even naar buiten wilden om van dit weer te genieten en om vanaf het schip hele mooie foto’s en filmpjes te maken van de Brandaris 'bij nacht en ontij'. Dat even duurde nooit lang want buiten was het nat en guur en binnen was het gezellig en droog. Het was die avond weer enorm gezellig. Toch duurde het niet zo lang voor iedereen zijn of haar kooi opzocht. Zo’n tocht over de Wadden is echt wel vermoeiend en dat maakte, mede door de aangename temperatuur in het verblijf, slaperig.

De terugtocht

Na een buiten onstuimige, maar binnen redelijk rustige nacht was iedereen op tijd uit de veren. De verwachting was dat het een onstuimige terugtocht zou gaan worden. Maar dié verwachting kwam gelukkig niet uit. Toen wij direct buiten de haven de zeilen hesen bleek er opnieuw een mooi windje (zuidwest Bft 3) te staan dat wij goed konden gebruiken. Schipper Remco had er voor gekozen om via de West Meep terug te zeilen naar de Blauwe Slenk. Deze route gaf, met de op dat moment heersende windrichting, meer ruimte om te zeilen. Enfin iedereen weer enthousiast aan de zeilen en het roer en gaan met die aak.

De regen van die nacht had nog niet helemaal begrepen dat wij graag droog blijven bij het zeilen, maar na wat gesputter begreep de regen ons verzoek en werd het droog en later aan het begin van de avond kwam er zelfs een zonnetje bij. Op dat moment zaten wij al in Harlingen aan de avonddis.

Het leek op Admiraalszeilen

Tijdens het terugzeilen kwamen diverse zeehonden even kijken hoe wij de keenaak zeilden. We kregen ook het gevoel dat wij in een soort wedstrijd verzeild geraakt waren. Voor en achter ons de mooiste platbodemschepen; allemaal onderweg van Terschelling naar Harlingen en eenmaal zeilende langs de Pollendam had het veel weg van admiraalszeilen. Een subliem gezicht met voor en achter ons schepen met strak staande bollende zeilen en met een dikke snor voor de boeg.

De meeste schepen en wij ook voeren met volle zeilen door tot vlak voor de haven om vervolgens met een opschieter snel de zeilen te strijken. De laatste activiteit waarbij weer de bijna voltallige bemensing de handen vol had. Ook de laatste activiteit aan boord van de Alida voor maat Tinus die een week later naar de zeevaartschool in Enkhuizen gegaan is om zich te bekwamen voor stuurman zeilvaart. Schipper Remco meerde de Alida deskundig af, langszij een klipper.

Op naar huis

Na een welgemeend dankwoord en een presentje voor schipper Remco en maat Tinus, en een eveneens welgemeend dankwoord aan de organisatie, ook vergezeld van een presentje konden we ons opmaken voor het vertrek. Van het schip naar het restaurant Jonas waar wij ons afscheidsdiner hadden was het ongeveer honderd meter. Het moet gezegd en zeker niet verzwegen worden, de vegetarische hamburger was subliem en ook van de andere deelnemers heb ik alleen positieve verhalen gehoord over het eten, drinken en de immer vrolijke bediening. Een ieder ging vervolgens huiswaarts, maar met het gevoel dat dit zeker niet de laatste activiteit was van de Compagnie. 

Dankwoord

Rest nog een hartelijk dank aan het (vierpersoons) organiserende comité, bestaande uit in de eerste en belangrijkste plaats de dames Erna Scheers en Wilma de Graaf en ook aan hun echtgenoten, Theo en André. Zij zorgden ervoor dat ons niets tekortkwam en hadden alles uitstekend georganiseerd.

Wim van den Broek